TÜİK, 2024 yılına ilişkin "Türkiye Kadına Yönelik Şiddet Araştırması" sonuçlarını açıkladı. TÜİK'in nternet sitesinde yer alan bültene göre, araştırma kapsamında 15-59 yaş grubundaki 18 bin 275 kadın ile görüşüldü. Araştırmanın alan uygulaması, 18 Kasım 2024 ile 31 Ocak 2025 tarihleri arasında Türkiye genelinde TÜİK tarafından gerçekleştirildi. Araştırmada, dijital şiddet ile "dijital şiddet" ile son 12 aylık dönemdeki "ısrarlı takip" kapsama ilk kez dahil edildi.
Bültende araştırmanın içeriğine ilişkin, "Seçilen hanelerde yaşayan kadınlara şiddet deneyimi ve geçmişi, sağlık, çalışma hayatı ve ekonomik durum, kurumsal hizmet ve politikalar hakkında farkındalık gibi konularda sorular içeren bir anket uygulanmıştır. Bu araştırmada sadece eş/eski eş/birlikte olduğu kişi tarafından uygulanan şiddetle sınırlı kalınmamış; tüm aile üyeleri, sosyal çevre, yabancı biri ve diğer kişiler tarafından kadına uygulanan şiddet de ayrıntılı olarak derlenmiştir. Şiddet türleri olarak fiziksel, cinsel, psikolojik, ekonomik şiddet, ısrarlı takip ve dijital şiddet hem yaşamın herhangi bir dönemi hem de son 12 aylık dönem olarak incelenmiştir" denildi.
Yaşamının herhangi bir döneminde fiziksel şiddete uğramış kadınların oranı yüzde 12,8 oldu
Araştırmaya göre, yaşamının herhangi bir döneminde kadınların yüzde 28,2'si psikolojik, yüzde 18,3'ü ekonomik, yüzde 12,8'i ise fiziksel şiddete uğradı.
Tüm şiddet türleri yaş grubuna göre incelendiğinde, yaşamının herhangi bir döneminde fiziksel şiddete en yüksek oranda 35-44 yaş grubundaki kadınlar maruz kaldı. Bu yaş grubunu sırasıyla yüzde 14,3 ile 45-59 yaş grubundaki kadınlar; yüzde 11,9 ile 25-34 yaş grubundaki kadınlar takip etti.
Yaşamının herhangi bir döneminde maruz kalınan şiddet değerlendirildiğinde, boşanan kadınların yüzde 62,1'i psikolojik, yüzde 42,5'i ekonomik, yüzde 41,5'i ise fiziksel şiddete maruz kalırken; evli kadınların yüzde 26,4'ü psikolojik, yüzde 19,9'u ekonomik, yüzde 11,6'sı ise fiziksel şiddete maruz kaldı. Hiç evlenmeyen kadınların yüzde 25,7'si psikolojik şiddete, yüzde 14,2'si dijital şiddete, yüzde 13,4'ü ise ısrarlı takibe maruz kaldı.
Kadına dijital şiddeti uygulayanlar arasında yüzde 62,3 ile "yabancı biri" ilk sırada yer aldı
Yaşamının herhangi bir döneminde şiddete maruz kalmış kadınlar, şiddeti uygulayan kişilere göre incelendiğinde, dijital şiddette yabancı biri yüzde 62,3 ile ilk sıradayken, eş/eski eş/birlikte olduğu kişi yüzde 15,7 ile ikinci sırada yer aldı. Israrlı takipte ise ilk sırayı yüzde 39,6 ile yabancı biri alırken, ikinci sırayı yüzde 32,1 ile eş/eski eş/birlikte olduğu kişi aldı.
Ekonomik şiddet en fazla bir okul bitirmeyen kadınlarda görüldü
Yaşamının herhangi bir döneminde ekonomik şiddete maruz kalan kadınlar tamamlanan eğitim durumuna göre incelendiğinde, bir okul bitirmeyen kadınlar yüzde 31,8 ile ilk sırada yer alırken, yükseköğretimi tamamlayan kadınlar ise yüzde 8,9 ile son sırada yer aldı.
Yaşamının herhangi bir döneminde psikolojik şiddete maruz kalan kadınlar çalışılan sektöre göre incelendiğinde, yüzde 34,0'ünün özel sektörde; yüzde 31,9'unun ise kamu sektöründe çalıştığı görüldü. Ekonomik şiddete maruz kalan kadınların ise yüzde 21,1'inin özel sektörde; yüzde 10,6'sının ise kamu sektöründe çalıştığı görüldü.
Kadına yönelik fiziksel şiddetin en yoğun olduğu bölge Kuzeydoğu Anadolu oldu
Yaşamının herhangi bir döneminde fiziksel şiddete maruz kalan kadınların oranı İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS-1) düzeyine göre incelendiğinde, fiziksel şiddetin en çok görüldüğü bölge yüzde 25,9 ile Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi iken en düşük olduğu bölge ise yüzde 8,8 ile Ortadoğu Anadolu Bölgesi oldu.
Son 12 ayda fiziksel şiddete maruz kalmış kadınların oranı yüzde 2,6 oldu
Son 12 ayda kadınların yüzde 11,6'sı psikolojik şiddete, yüzde 3,7'si dijital şiddete, yüzde 3,2'si ekonomik şiddete, yüzde 3,1'i ısrarlı takibe, yüzde 2,6'sı fiziksel şiddete, yüzde 0,9'u cinsel şiddete maruz kaldı. Şiddet türleri arasında birinci sırayı psikolojik şiddet alırken ikinci sırayı dijital şiddet aldı.
Son 12 ayda psikolojik şiddet en çok yüzde 12,2 ile yoğun kentte yaşayan kadınlarda görüldü
Son 12 ayda şiddete maruz kalan kadınlar şiddet türüne göre incelendiğinde, yoğun kentte yaşayan kadınların yüzde 12,2'si psikolojik, yüzde 4,2'si dijital şiddete, yüzde 3,4'ü ısrarlı takibe maruz kalırken; orta yoğun kentte yaşayan kadınların yüzde 9,1'i psikolojik, yüzde 3,0'ı dijital, yüzde 2,9'u ekonomik şiddete; kırda yaşayan kadınların ise yüzde 10,8'i psikolojik, yüzde 3,7'si ekonomik, yüzde 2,6'sı fiziksel şiddete maruz kaldı.
Tüm şiddet türleri yaş grubuna göre incelendiğinde, son 12 ayda en yüksek oranda şiddete 15-24 yaş grubundaki kadınlar maruz kaldı. Son 12 ayda psikolojik şiddet yüzde 15,2 ile en çok 15-24 yaş grubundaki kadınlarda; en az yüzde 9,4 ile 45-59 yaş grubundaki kadınlarda görüldü.
Dijital şiddet en çok 15-24 yaş grubundaki kadınlarda görüldü
Dijital şiddet en çok yüzde 7,3 ile 15-24 yaş grubundakiler kadınlarda görüldü. Bu yaş grubunu sırasıyla yüzde 4,1 ile 25-34 yaş grubundaki; yüzde 3,2 ile 35-44 yaş grubundaki kadınlar izledi.
Ekonomik şiddet en çok yüzde 5,3 ile bir okul bitirmeyen kadınlarda görüldü
Son 12 ayda kadınların maruz kaldığı ekonomik şiddet oranı incelendiğinde, yüzde 5,3 ile bir okul bitirmeyen kadınların ilk sırada yer aldığı, bunu yüzde 5,1 ile ortaokul; yüzde 3,2 ile lise; yüzde 3,1 ile ilkokul; yüzde 1,5 ile yükseköğretim mezunu kadınların takip ettiği görüldü.
Psikolojik şiddet en fazla boşanan kadınlarda görüldü
Medeni duruma göre kadınların maruz kaldığı şiddet incelendiğinde, son 12 ayda psikolojik şiddet yüzde 15,3 ile boşananlar, yüzde 14,8 ile hiç evlenmeyenler ve yüzde 10,2 ile evli kadınlarda; fiziksel şiddete maruz kalan kadınların oranı sırasıyla yüzde 5,2 ile boşananlar, yüzde 3,1 ile hiç evlenmeyenler, yüzde 2,1 ile evliler oldu. Son 12 ayda ısrarlı takibe maruz kalan kadınların oranı sırasıyla yüzde 7,3 ile boşananlar, yüzde 5,7 ile hiç evlenmeyenler ve yüzde 1,8 ile evliler oldu.
En çok belirtilen şiddet nedeni yüzde 21,7 ile erkeğin öfke kontrol sorunu oldu
Eşi veya birlikte olduğu kişinin fiziksel ve/veya cinsel şiddetine maruz kalan kadınların belirttiği şiddet nedenleri incelendiğinde, erkeğin öfke kontrolü yüzde 21,7 ile ilk sırada yer alırken, erkeğin yetiştirilme tarzı yüzde 13,3 ile ikinci, maddi sıkıntı ise yüzde 13,0 ile üçüncü sırada yer aldı.
Erkeğin öfke kontrol sorunu olduğunu belirtenlerin yüzde 28,3'ü 25-34 yaş grubundaki kadınlar oldu
Eşi veya birlikte olduğu kişinin fiziksel ve/veya cinsel şiddetine maruz kalmış kadınların uğradığı şiddet davranışının nedeni olarak erkeğin öfke kontrol sorunu olduğunu belirtenlerin yüzde 28,3'ünün 25-34 yaş grubundaki kadınlar olduğu görüldü. Şiddet davranışının nedeni olarak maddi sıkıntıyı belirtenlerin yüzde 15,1'inin 45-59 yaş grubundaki kadınlar; erkeğin kadını kıskanmasını belirtenlerin yüzde 14,1'inin 15-24 yaş grubundaki kadınlar olduğu görüldü.
Şiddetin nedeni olarak belirtilen; maddi sıkıntı, erkeğin alkollü içki etkisinde olması, erkeğin ailesiyle sorunlar, erkeğin iş sorunları kadının yaşının artmasıyla artarken; erkeğin kadını kıskanması kadının yaşı artarken azaldı.
Kadınların yüzde 31,8'i en son yaşadığı şiddet davranışını kendi ailesinden bir kadınla paylaştı
Eşi veya birlikte olduğu kişinin şiddetine maruz kalan kadınlar bu durumu; ilk sırada yüzde 31,8 ile kendi ailesinden bir kadınla, ikinci sırada yüzde 10,2 ile kadın bir arkadaş/tanıdıkla, üçüncü sırada ise yüzde 4,4 ile eşinin ailesinden bir kadınla paylaştı. Kadınların yüzde 47,7'si ise eşi veya birlikte olduğu kişinin kendisine uyguladığı en son şiddet davranışını kimseye anlatmadı.