DİLAN KUTLU 

Sayıştay’ın Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2021 yılı denetim raporunda; bakanlığın banka hesaplarının tam ve uygun değerle raporlanmadığı, döviz mevcudunun belirlenemediği, muhasebe yetkilisinin kontrolü dışında açılmış banka hesaplarının bulunduğu, kooperatiflere kullandırılan kredilerin geri dönüşlerine ilişkin yeterli veriye ulaşılamadığı tespitleri yer aldı.

Sayıştay’ın Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2021 yılı denetim raporunda; bakanlığın banka hesaplarının uygun değerle raporlanmadığı, döviz mevcudunun belirlenemediği, muhasebe yetkilisinin kontrolü dışında hesap açıldığı tespitleri yer aldı.https://t.co/ouNYo2o0XX pic.twitter.com/M3Jh42tzFn

— ANKA Haber Ajansı (@ankahabera) September 29, 2022

Sayıştay’ın Tarım ve Orman Bakanlığı 2021 yılı denetim raporu yayınlandı. Raporda, bakanlığın muhasebe sistemine ilişkin “Banka hesaplarının tam ve uygun değerle raporlanmadığı, kooperatiflere kullandırılan kredilerden kaynaklanan alacakların gerçek tutarı göstermediği, banka hesaplarındaki döviz mevcudunun belirlenemediği” tespiti yer aldı. Raporda, 2020 yılında da banka hesaplarının tam olarak raporlanmadığı hatırlatıldı. 

“AVRUPA BİRLİĞİ HİBELERİNDE DÖVİZ MEVCUDU BELİRLENEMEDİ”

Raporda, 104 projeyi içeren Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşlardan gelen hibelerinin ay sonlarında yapılması gereken ‘değerleme işlemleri’nin düzenli olarak gerçekleştirilmediği, banka hesaplarının tam olarak raporlanmaması sonucu döviz mevcudunun belirlenemediği, değerleme dışı kalan döviz miktarının ise tespit edilemediği saptamalarına yer verildi. Raporda, şöyle dendi:

"Bakanlık 41 il/ilçe harcama birimi nezdinde takip edilen 104 Proje Özel Hesabının 31.12.2021 itibariyle bakiyesi 27.919.311,51 TL olup, bunun 20.409.531,58 TL’si 104.02.01 T.C. Sayıştay Başkanlığı Tarım ve Orman Bakanlığı 2021 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporu 17 AB Hibeleri, 7.509.779.93 TL’si 104.02.09 Diğer Hibeler alt hesaplarında izlenmektedir."

“KOOPERATİFLERE KULLANDIRILAN KREDİLERİN TAKİP VE TAHSİLİ İZLENMİYOR”

T.C. Ziraat Bankası aracılığı ile Tarımsal Amaçlı Kooperatiflere kullandırılan krediler ile kredi geri dönüşlerinin anapara, faiz ayrıntısı ve vade yapılarına göre muhasebeleştirilmediklerine dikkat çekilen raporda, bunların "takip ve tahsilinin usulüne uygun gerçekleştirilip gerçekleştirilmediklerinin idare kayıtlarından teyit edilmediği” kaydedildi. 

“Banka kanalıyla, hangi kooperatiflere ne şartlarda kredi verildiği bilgileri ve verilen bu kredilerin geri dönüşlerine ilişkin yeterli veriye ulaşılamadığından, bugüne kadar verilen kredilerin ne kadarının geri döndüğü ne kadarının zamanında ödenmediğinin de Bakanlıkça bilinmediği ve izlenmediği” saptamasına yer verildi.

Sayıştay raporunda, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın mali tablolardan muhasebeleştirmeye, döviz hesaplarından, kooperatiflerden alacağa, taşınır ve taşınmaz mallardan vergi ve cezalara kadar tespit edilen bulgularla ilgili şu ifadeler yer aldı:

"-RAPORLAMA SİSTEMİ: Bakanlıkta verilerin tek elden yönetilerek raporlandığı bir raporlama sistemi bulunmamaktadır. 

-TAM VE DOĞRU DEĞİL: Bakanlık kullanımındaki taşınmazların, bazı birimlerce çeşitli amaçlarla açılmış banka hesaplarının, bakanlık birimlerince uygulanan idari para cezalarının tahakkuk kayıtlarının, ilama bağlı olarak ortaya çıkan borç ve alacakların tahakkuk kayıtlarının ve gider taahhütleri gibi koşullu alacak veya borçların muhasebeleştirilmedikleri bilançoda raporlanmadıkları, Bakanlık bilançosunda kayıtlı olan varlıklardan; Alacakların (kişilerden, kurumca verilen borçlar veya kredilerden kaynaklı) gerçek alacak tutarını göstermediği, her dönem sonunda düzenli dönem sonu envanter işlemleri yapılmadığı için nihai alacak tutarının ise tam ve doğru olarak ortaya konulamadığı, Taşınırlar hesapları ile muhasebe hesapları arasında tam bir tutarlılık sağlanamadığı, dönem sonlarında düzenli sayımların yapılmadıkları. 

-KONTROL DIŞI BANKA HESAPLARI: Dönem sonu bilançosu ile raporlanan banka hesapları mevcudunun tespit tutanaklarının düzenlenmediği, usulünce atanmış muhasebe yetkilisinin kontrolü dışında açılmış banka hesaplarının bulunduğu, bu hesaplarda yer alan tutarların muhasebeleştirilmediği, idare veya muhasebe birimleri adına açılmış bulunan banka hesap numaralarını gösterir bilgi formunun Sayıştaya sunulmadığı anlaşılmıştır.

-BANKA MEVCUDU BELİRSİZ: 31.12.2021 tarihi itibarıyla Tarım ve Orman Bakanlığı bilançosu ile raporlanan 102 Banka Hesabı bakiyesi toplamı 330.626.493,80 TL, toplam banka hesap sayısı 1004 adettir. 102 Banka Hesabında izlenen tutarın teyidi amacıyla düzenlenmesi gereken Banka Tespit Tutanaklarının ilgili muhasebe birimlerince düzenlenmediği anlaşıldığından, Banka mevcudunun tutanaklarla teyidi yapılamamıştır. Bahse konu tutanaklar dönem sonunda Mali Tabloları hazırlamakla mükellef olan Bakanlık Strateji Geliştirme Başkanlığından talep edilmiş ancak söz konusu tutanakların temin edilemediği bildirilmiştir.

-BAZI HESAPLARDA PARA YOK: Merkez ve taşra teşkilatının tüm birimleri adına açılmış banka hesaplarına ilişkin bilgiler Hazine ve Maliye Bakanlığı Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğünden istenilmiştir. Cevabı yazı ve eklerinin incelenmesinde; 31.12.2021 dönem sonunda 91.573.606,97 TL bakiyeli 3644 adet banka hesabının Bakanlık ve bağlı birimleri adına açıldıkları halde genel bütçe, döner sermaye ve sosyal tesisler muhasebe birimlerinde muhasebeleştirilmedikleri, haricen açılan hesaplar olduğu ve herhangi bir bilanço ile Sayıştaya raporlanmadıkları anlaşılmıştır. Bu hesapların 1692 adedinde hiç bakiye bulunmamaktadır.

-FONLARDAKİ ALACAKLAR TESPİT EDİLEMEDİ: Tasfiye edilen fonlar (Ağaçlandırma Fonu ve Orman Köylüleri Kalkınma Fonu) kapsamında geçmiş yıllarda kullandırılan kredilerden kaynaklı alacakların kaynağı ve dayanakları yeterince tespit edilememiştir.

-TAŞINIR MALLAR: Bakanlık Taşınır mallara ilişkin yapılan sayımlar sonrası harcama birimleri tarafından düzenlenen taşınır hesap cetvellerinin üst yönetici adına konsolide edilmesi neticesinde üretilen cetveller ile Tarım ve Orman Bakanlığı 2021 yılı Bilançosunda yer alan tutarların örtüşmediği görülmüştür.

-PARA CEZALARI: Tarım ve Orman Bakanlığı birimlerince ilgili mevzuat hükümlerine dayanılarak uygulanan idari para cezalarının tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin genel kabul görmüş ilkelere göre muhasebeleştirilmesinde yaşanan sorunlar nedeniyle dönemine ilişkin tutarların tam ve doğru biçimde faaliyet sonuçları tablosuna yansıtılamadığı tespit edilmiştir."

Anka