Nepalli yetkililer, dağcıları Everest Dağı'ndan atıklarını indirmeye teşvik etmek amacıyla 11 yıldır uygulanan depozito programını "başarısız olduğu ve beklenen somut sonuçları vermediği" gerekçesiyle yürürlükten kaldırmaya hazırlanıyor.
Nepal’deki mevcut Everest Dağı uygulamasında, dağcıların tırmanış öncesi 4 bin dolar (yaklaşık 142 bin Türk Lirası) depozito ödemesi ve bu tutarı geri alabilmeleri için dağdan en az 8 kilogram atık indirmeleri gerekiyordu. Ancak yetkililer, dünyanın en yüksek zirvesinde tahminen 50 ton atığın birikmeye devam ettiğini ve "sistemin amacına ulaşmadığını" bildirdi.
Turizm departmanı direktörü Himal Gautam, İngiltere merkezli bir haber ajansına verdiği röportajda atık sorununun çözülemediği gibi, depozito iade süreçlerinin de "idari bir yüke dönüştüğünü" aktardı. Bakanlık verilerine göre depozitoların büyük kısmı iade edilmiş olsa da sahadaki durum temizlik hedeflerine ulaşamadı.
Sagarmatha Kirlilik Kontrol Komitesi CEO'su Tshering Sherpa, sistemin başarısızlığının temel nedeninin atıkların kaynağı olduğunu belirtti. Sherpa, "Dağcılar genellikle erişimi kolay olan alt kamplardaki çöpleri indiriyor. Ancak kirliliğin en yoğun olduğu yüksek kamplardan sadece oksijen tüpleri geri getiriliyor. Çadırlar, gıda kutuları ve diğer malzemeler çoğunlukla yukarıda terk ediliyor" şeklinde konuştu. Ayrıca yetkililer, bir dağcının altı haftalık tırmanış sürecinde "ortalama 12 kilogram atık ürettiğine" dikkat çekti.
Yeni sisteme geçiliyor: İade edilmeyen temizlik fonu
Nepal hükümeti’nin, depozito sistemi yerine iade edilmeyen bir ücretlendirme modeline geçmeyi planladığı öğrenildi. Parlamento'ya sunulan yeni düzenlemeye göre, dağcılardan alınacak ve muhtemelen yine kişi başı 4 bin dolar seviyesinde olacak bu ücret, doğrudan bir temizlik fonuna aktarılacak.
Turizm Bakanlığı, bu fonun "İkinci Kamp" bölgesinde kalıcı bir kontrol noktası kurulması ve yüksek irtifada denetim yapacak dağ korucularının istihdam edilmesi için kullanılacağını açıkladı.
Pasang Lhamu Belediye Başkanı Mingma Sherpa, değişikliğin yerel halk tarafından uzun süredir talep edildiğini belirterek, "Eski sistemde çöpünü indirmeyen kimseye ceza kesildiğini görmedik. Yeni oluşturulacak fon sayesinde temizlik ve izleme çalışmaları finanse edilebilecek" değerlendirmesinde bulundu.
Beş yıllık Dağ Temizliği Eylem Planı'nın bir parçası olan yeni düzenleme, donma noktası altındaki sıcaklıklar nedeniyle çözünmeyen insan atıkları da dahil olmak üzere, dağdaki tonlarca atığın temizlenmesini hedefliyor.