Riyad, Doha ve Abu Dabi’yi kapsayan 13-15 Mayıs günleri arasındaki ziyaretlerde ABD’li şirketler ve Körfez’de bulunan devlet bağlantılı veya özel şirketler arasında yapay zeka, savunma, havacılık ve enerji alanlarına odaklanan çok sayıda anlaşma imzalandı.
Suudi Arabistan’dan 600 milyar dolarlık yatırım sözü
Beyaz Saray’ın açıklamasına göre, Suudi Arabistan dört yıl içinde ABD’ye 600 milyar dolarlık yatırım taahhüdünde bulunurken; Trump ayrıca bu rakamın 1 trilyon dolara ulaşabileceği de belirtti.
Paketin içinde, 142 milyar dolarlık füze ve uçak alımını kapsayan bir savunma anlaşmasının yanı sıra, Amazon Web Services tarafından kurulacak 5 milyar dolarlık bir 'Yapay Zeka Bölgesi' ile Nvidia çipleri kullanılarak geliştirilecek çeşitli yapay zeka altyapı projeleri de yer alıyor. Trump, Riyad’daki zirvede yaptığı açıklamada, anlaşmalara ilişkin “Bu, milyonlarca Amerikalı iş imkânı yaratacak tarihi bir ortaklık” ifadelerini kullandı.
Katar ile yapılan anlaşmaların toplam değeri: 1,2 trilyon dolar
Beyaz Saray, Katar’da toplam 1,2 trilyon dolar değerinde anlaşma imzalandığını açıkladı. Bu anlaşmalardan, Katar Havayolları’nın GE Aerospace motorlarıyla donatılacak 210 adet Boeing 787 ve 777X tipi uçak için verdiği 96 milyar dolarlık sipariş öne çıktı.
Katar’da imzalanan diğer anlaşmalar, McDermott ile 8,5 milyar dolarlık enerji projeleri ve Quantinuum ile kuantum teknolojisi için 1 milyar dolarlık ortak bir girişimi kapsıyor. Beyaz Saray’a göre, Katar anlaşmaları ayrıca Parsons ile 97 milyar dolarlık mühendislik projelerini, Raytheon ve General Atomics ile 3 milyar dolarlık savunma anlaşmalarını ve Al Udeid Hava Üssü için 38 milyar dolarlık yatırımları içeriyor.
BAE’de, 200 milyar doları aşan anlaşmalarla Orta Doğu turu tamamlandı
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve ABD’li şirketler arasında dün, Trump’ın Abu Dabi ziyareti kapsamında 200 milyar doları aşan yeni ticari anlaşmalar imzalandı. Beyaz Saray’a göre, bu anlaşmalar havacılık, enerji, yapay zeka ve ileri teknoloji alanlarını kapsıyor. Anlaşmalar kapsamında Abu Dabi’de açılan 5 gigawatt (GW) kapasiteli bir yapay zeka kampüsü ve ABD-BAE Yapay Zeka Hızlandırma Ortaklığı da yer alıyor.
Öte yandan Etihad Hava Yolları Boeing’den 28 adet 787 ve 777X uçağı için 14,5 milyar dolarlık sipariş verdi. Bu uçakların GE Aerospace tarafından üretilen motorlarla donatılması ve ABD’de havacılık sektöründe istihdam yaratması bekleniyor. Beyaz Saray, bu siparişin iki ülke arasındaki uzun süredir devam eden ticari havacılık ortaklığını güçlendirdiğini vurguladı.
BAE ayrıca, Mart 2025’te duyurulan ve 10 yılda ABD’ye 1,4 trilyon dolarlık yatırım öngören planını yeniden teyit etti.
Rakamlar iddialı, uygulanabilirliği takip edilmeli
Batı medyasına değerlendirmelerde bulunan uzmanlara göre anlaşmalar, ABD-Körfez arasında ekonomik bağları derinleştirirken Çin’in teknolojik etkisini dengelemeyi amaçlıyor. Uzmanlar aynı zamanda rakamların iddialı olduğunu ve gerçekleşmesinin zaman alabileceğini ve uygulanabilirliğinin de takip edilmesi gerektiğini ifade ediyor.
Beyaz Saray, Başkan Donald Trump’ın Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni kapsayan Orta Doğu turunu ABD ekonomisi için “oyun değiştirici” olarak nitelendirdi. Ancak, bu büyük anlaşmaların somut ekonomik kazanımlara dönüşmesi ve beraberinde gelen etik soruların yanıtlanması, Trump yönetimi için önemli bir sınav teşkil ediyor.
