TÜİK’in yayımladığı İstatistiklerle Aile 2024 raporunda, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, Türkiye'de ortalama hanehalkı büyüklüğü 2024'te 3,11 kişiye düştü.
Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il Şırnak
Türkiye'de 2024 yılında ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il, 4,85 kişi ile Şırnak oldu. Şırnak'ı 4,63 kişi ile Şanlıurfa ve 4,5 kişi ile Batman izledi. Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en düşük olduğu iller ise 2,53 kişi ile Giresun ve Çanakkale oldu. Bu illeri, 2,55 kişi ile Tunceli ve 2,59 kişi ile Eskişehir izledi.
Tek kişilik hanehalklarının oranı arttı
ADNKS sonuçlarına göre, 2016 yılında yüzde 14,9 olan yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hanehalklarının oranının 2024 yılında yüzde 20'ye yükseldiği görüldü.
Geniş aileden oluşan hanehalklarının oranı yüzde 13,3 oldu
Tek çekirdek aile olarak ifade edilen, yalnızca eşlerden veya eşler ve çocuklarından veya tek ebeveyn ve en az bir çocuktan oluşan hanehalklarının oranı, 2016 yılında yüzde 66,4 iken 2024 yılında yüzde 63,5'e geriledi. Diğer yandan, geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarının oranı 2016 yılında yüzde 16,3 iken 2024 yılında yüzde 13,3'e düştü.
Çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının oranı yüzde 3,2 oldu
Aralarında eş, anne-çocuk veya baba-çocuk ilişkisi olmayan fertleri içeren; diğer bir ifadeyle çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının oranı 2016 yılında yüzde 2,4 iken 2024 yılında yüzde 3,2'ye yükseldi.
Tek kişilik hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il Gümüşhane oldu
İllere göre hanehalkı tipleri incelendiğinde, 2024 yılında tek kişilik hanehalkı oranı en yüksek il yüzde 31,7 ile Gümüşhane oldu. Gümüşhane'yi yüzde 29,8 ile Tunceli ve yüzde 29,7 ile Giresun izledi. Diğer yandan tek kişilik hanehalklarının oranının en düşük olduğu il ise yüzde 11,1 ile Batman oldu. Bu ili yüzde 11,9 ile Van ve yüzde 12,3 ile Diyarbakır izledi.
Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il Gaziantep oldu
Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, 2024'te yüzde 71,4 ile Gaziantep olurken, Gaziantep'i yüzde 70,8 ile Şanlıurfa ve yüzde 70,7 ile Diyarbakır takip etti. Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en düşük olduğu il ise yüzde 50,5 ile Tunceli, yüzde 51,9 ile Gümüşhane ve yüzde 54,1 ile Artvin oldu.
Hanehalklarının yüzde 10,9'unu tek ebeveyn ve çocukları oluşturdu
Türkiye'de 2024 yılında toplam hanehalklarının yüzde 10,9'unu tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalkları oluşturdu. Toplam hanehalklarının yüzde 2,6'sını baba ve çocuklardan oluşan, yüzde 8,4'ünü ise anne ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oluşturduğu görüldü.
Tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oranının en yüksek iller sırasıyla yüzde 13,5 ile Bingöl, yüzde 13,4 ile Elazığ ve yüzde 13,1 ile Adana oldu.
Bu oranın en düşük olduğu iller ise yüzde 8 ile Ardahan, yüzde 8,5 ile Yozgat ve yüzde 8,6 ile Burdur, Kars ve Bitlis olarak gerçekleşti.
Toplam hanehalkları içinde anne ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu iller yüzde 10,6 ile Bingöl, yüzde 10,3 ile Elazığ ve yüzde 10,1 ile Adana olurken, bu oranın en düşük olduğu iller ise yüzde 5,4 ile Ardahan, yüzde 6,3 ile Yozgat ve Burdur oldu.
Diğer yandan, baba ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu iller yüzde 3,9 ile Kilis, yüzde 3,7 ile Malatya ve yüzde 3,3 ile Hatay olurken, bu oranın en düşük olduğu iller ise sırasıyla yüzde 2 ile Nevşehir ve Sinop, yüzde 2,1 ile Şırnak, Erzurum ve Bitlis oldu.
Geniş aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il Hakkari oldu
Geniş aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, yüzde 20,3 ile Hakkari oldu. Hakkari'yi yüzde 18,7 ile Batman, yüzde 17,9 ile Bartın izledi. Bu oranının en düşük olduğu il ise yüzde 9,2 ile Eskişehir oldu. Eskişehir ilini yüzde 10,1 ile Ankara ve Çanakkale izledi.
Türkiye'de 0-17 yaş grubunda en az bir çocuk bulunan hanehalkı oranı yüzde 42,8 oldu
ADNKS sonuçlarına göre 2024'te toplam hanehalkı sayısı 26 milyon 599 bin 261 oldu. Hanelerin yüzde 42,8'inde 0-17 yaş grubunda en az bir çocuk bulunduğu görüldü. Bu hanelerin illere göre dağılımı incelendiğinde, 0-17 yaş grubunda en az bir çocuk bulunan hanehalkı oranının en yüksek olduğu ilin yüzde 68,5 ile Şanlıurfa, en düşük olduğu ilin yüzde 28,2 ile Tunceli olduğu dikkati çekti.
Hanelerin yüzde 19'unda 0-17 yaş grubunda bir çocuk, yüzde 14,6'sında iki çocuk, yüzde 6'sında üç çocuk, yüzde 2'sinde dört çocuk, yüzde 1,1'inde ise beş ve daha fazla çocuk bulunduğu görüldü.
Yaklaşık her 4 haneden birinde en az bir yaşlı fert bulunduğu görüldü
Türkiye'de 2024 yılında toplam 26 milyon 599 bin 261 haneden 6 milyon 726 bin 583'ünde yaşlı nüfus olarak tanımlanan, 65 ve daha yukarı yaşta en az bir fert bulunduğu görüldü. Diğer bir ifadeyle, hanelerin yüzde 25,3'ünde en az bir yaşlı fert yaşadığı görüldü. En az bir yaşlı fert bulunan 6 milyon 726 bin 583 hanenin 1 milyon 750 bin 900'ünü tek başına yaşayan yaşlı fertler oluşturdu.
Yaş grubu 25-29 olup hiç evlenmeyenlerin yüzde 72,6'sının ebeveynleri ile yaşadığı görüldü
ADNKS sonuçlarına göre 2024 yılında, 25-29 yaş grubunda ve hiç evlenmemiş olan 3 milyon 374 bin 686 kişiden 2 milyon 450 bin 869 kişinin anne ve/veya babası ile birlikte yaşadığı görüldü. Diğer bir ifadeyle, 25-29 yaş grubunda hiç evlenmemiş olup ebeveynleri ile yaşayanların oranı toplamda yüzde 72,6 oldu. Bu oranın yüzde 44,8'ini erkekler, yüzde 27,9'unu ise kadınlar oluşturdu.
Toplam resmi evlilikler içinde son evliliğinde akraba evliliği yapanların oranı yüzde 8,1 oldu
ADNKS sonuçlarına göre, 2024 yılında toplam resmi evlilikler içinde, son evliliğinde birinci dereceden kuzenleri ile akraba evliliği yapmış bireylerin oranı yüzde 8,1 oldu. Akraba evlilikleri akrabalık türüne göre incelendiğinde, akraba evliliği yapmış bireylerin yüzde 46,4'ünün hala/dayı çocukları ile yüzde 27,2'sinin amca çocukları ile ve yüzde 26,4'ünün ise teyze çocukları ile evli olduğu görüldü.
Akrabasıyla evli olan bireylerin en fazla olduğu il Mardin oldu
Toplam resmi evlenmeler içindeki akraba evlilikleri illere göre incelendiğinde, 2024'te toplam evli bireyler içinde son evliliğinde akraba evliliği yapmış bireylerin oranının en fazla olduğu il yüzde 19,9 ile Mardin oldu. Bu ili yüzde 18,7 ile Şanlıurfa ve yüzde 16,7 ile Siirt izledi. Akraba evliliği yapmış bireylerin oranının en az olduğu il ise yüzde 1,2 ile Edirne oldu. Bu ili yüzde 1,5 ile Kırklareli ve yüzde 2 ile Çanakkale izledi.
Akraba evliliği oranı düştü
Evlenme istatistikleri sonuçlarına göre, 2010 yılında gerçekleşen resmi evlenmelerin yüzde 5,9'unun akraba evliliği olduğu ve bu oranın sonraki yıllarda sürekli düşüş göstererek 2019 yılında yüzde 4, 2024 yılında ise yüzde 3,3 olduğu görüldü.
Akraba evliliği oranının en yüksek olduğu ilin yüzde 16,9 ile Şanlıurfa olduğu görüldü. Bu ili, yüzde 12,6 ile Siirt ve yüzde 12,4 ile Mardin izledi. Akraba evliliği oranının en düşük olduğu il yüzde 0,2 ile Artvin oldu. Bu ili yüzde 0,5 ile Kırklareli ve Edirne izledi.
Bireylerin mutluluk kaynağı aileleri oldu
Yaşam Memnuniyeti Araştırması 2024 sonuçlarına göre bireylerin mutluluk kaynağı kişiler incelendiğinde, kendilerini en çok ailelerinin mutlu ettiğini belirtenlerin oranı yüzde 72,9 olurken, bunu sırasıyla yüzde 13,2 ile çocukları, yüzde 4,2 ile kendisi, yüzde 3,4 ile eşi, yüzde 3 ile anne/babası ve yüzde 1,9 ile torunları takip etti.
Babası vefat etmiş çocukların sayısı 258 bin 515 oldu
ADNKS sonuçlarına göre, 2024 yılında Türkiye'de toplam 21 milyon 817 bin 61 çocuk içinde, hem annesi hem babası vefat etmiş çocuk sayısının 5 bin 276, babası vefat etmiş çocuk sayısının 258 bin 515, annesi vefat etmiş çocuk sayısının ise 81 bin 373 olduğu görüldü.
Cinsiyete göre incelendiğinde, hem annesi hem babası vefat etmiş erkek çocuk sayısının 2 bin 740, kız çocuk sayısının 2 bin 536, babası vefat etmiş erkek çocuk sayısının 132 bin 301, kız çocuk sayısının 126 bin 214, annesi vefat etmiş erkek çocuk sayısının 41 bin 500, kız çocuk sayısının 39 bin 873 olduğu görüldü.
Koruyucu aile yanında bakımı sağlanan çocuk sayısı 10 bin 430 oldu
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının verilerine göre 2024'te Türkiye genelinde kuruluş bakımı altında bulunan çocuk sayısının 15 bin 135 olduğu görüldü. Mevcut koruyucu aile sayısı 8 bin 719, koruyucu aile yanında bakımı sağlanan çocuk sayısı ise 10 bin 430 oldu. Evlat edindirilen çocuk sayısı 2024 yılında 589 oldu.
Son bir yıl içindeki boşanma olaylarından 186 bin 536 çocuk etkilendi
Kesinleşen boşanma davaları sonucunda 2024 yılında 187 bin 343 çift boşanırken 186 bin 536 çocuk velayete verildi. Boşanma davaları sonucu, çocukların velayetinin yüzde 74,4'ü anneye, yüzde 25,6'sı babaya verildi.
Taşınabilir bilgisayar bulunan hanelerin oranı yüzde 45,2 oldu
Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına göre, 2004'te yüzde 7 olan evden internete erişim imkanına sahip olan hanelerin oranı 2024'te yüzde 96,4 oldu. Diğer yandan hanelerde dizüstü, tablet, netbook gibi taşınabilir bilgisayar bulunma oranı yüzde 0,9'dan yüzde 45,2'ye, cep telefonu/akıllı telefon bulunma oranı yüzde 53,7'den yüzde 99,6'ya yükseldi.
Geniş ailelerin yüzde 26,9'u yoksulluk sınırının altında
Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60'ı dikkate alınarak belirlenen sınıra göre yoksulluk oranı 2024 yılında yüzde 21,2 olarak gerçekleşti.
Hanehalkı tipine göre yoksulluk oranı incelendiğinde ise tek kişilik hanehalklarının yüzde 11,7'sinin, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yüzde 20,9'unun, geniş ailelerden oluşan hanehalklarının yüzde 26,9'unun, çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının ise yüzde 15,3'ünün yoksulluk sınırının altında yaşadığı gözlendi.
Kendilerine ait bir konutta yaşayanların oranı yüzde 56,1 oldu
Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, 2024 yılında konutun mülkiyet durumları incelendiğinde, fertlerin yüzde 56,1'inin oturduğu konutun sahibi olduğu, yüzde 28'inin ise kiracı olduğu görüldü. Lojmanda oturanların oranı yüzde 0,9 olurken kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise yüzde 15 olarak gerçekleşti.
Sızdıran çatı, nemli duvar, çürümüş pencere çerçevesi en önemli konut ve çevre sorunu oldu
Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre; 2024 yılında nüfusun yüzde 31,3'ü konutunda sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi vb. sorunla karşılaştı.
Nüfusun yüzde 30,2'si izolasyondan dolayı ısınma sorunu yaşarken, yüzde 21,7'si trafik veya endüstrinin neden olduğu hava kirliliği, çevre kirliliği veya diğer çevresel sorunlar yaşadı.
