TÜİK’in yüzde 33,5 oranındaki enflasyon verisine karşılık turizm sektöründe oda ve konaklama fiyatlarının geçen yıla kıyasla yüzde 50-70, ulaşım, yeme-içme, eğlence, restoran sektöründeki fiyatların ise yüzde 80-120 arasında artması, Türkiye’yi Akdeniz havzasının en pahalı turizm destinasyonu haline getirdi. Akdeniz havzasındaki rakip ülkeler İspanya, Yunanistan, İtalya’ya kıyasla 2-2,5 kat daha pahalı hale gelen Türkiye turizmi, Mısır ve Tunus gibi Akdeniz’in Kuzey Afrika kıyılarındaki turizm rakiplerine göre ise 4 kata varan fiyat artışları nedeniyle ‘ucuz, kaliteli ve tercih edilen turizm ülkesi’ olmaktan hızla uzaklaşıyor. Türkiye’ye gelen turist sayısındaki hızlı gerilemeye karşılık aynı dönemde İspanya’ya giden turist sayısı yüzde 3, Yunanistan yüzde 1 ve Türkiye rezervasyonları azalan Rus turistlerin öncelikli tercihi olmaya başlayan Mısır, turist sayısını yüzde 2,5 artırdı.
Ailelerin yüzde 58’i 1 hafta tatile gidemiyor, yerli turist evde oturuyor, yabancılar gelmiyor
Oda, ulaşım, konaklama, yeme-içme, kafe-restoran-bar fiyatlarındaki fahiş fiyat artışları yerli turistler ve Türk vatandaşları açısından tatil yapmayı olanaksız hale getirirken, dolar-euro bazında da kur artışlarının çok üzerinde yükselen fiyatlar yabancı turistin hızla Türkiye’den uzaklaşmasına neden oldu. Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) temmuz ayında yayınladığı 2024 tatil istatistiklerine göre Türkiye’de ailelerin yüzde 57,8’i yılda bir hafta tatile gitme imkanından yoksun. AB ortalamasında bu oran yüzde 27. Türkiye ‘tatile gidecek ekonomik imkanı olmayan haneler’ sıralamasında Romanya’nın ardından ikinci konumda.
Buna karşılık turizm sezonunun pik aylarını oluşturan temmuz ve ağustosta Türkiye’ye gelen yabancı turist sayısı da belirgin şekilde geriledi. Kültür ve Turizm Bakanlığının resmi verilerine göre temmuzda geçen yıla göre yüzde 4,97 azalan yabancı turist girişlerinde en büyük düşüş Türkiye’nin ana turist kaynağı Avrupalı turistlerde ve ikinci sıradaki Ruslarda yaşandı.
Avrupalı turist girişlerinde geçen ay yüzde 5,02’lük düşüş gerçekleşirken en büyük kayıp Almanya’dan gelen turistlerde yaşandı. Avrupalı turistte ikinci büyük düşüş, Marmaris, Didim, Fethiye gibi Ege bölgesini tercih eden İngiliz turistlerde görüldü.
Turist sayısı 7 ayda yüzde 2,1 azaldı, kişi başı harcama düştü, 65 milyon turist hayal oldu
Mayıs ve hazirandaki düşüşün ardından temmuzda da yaklaşık yüzde 5’e varan gerileme nedeniyle temmuzda geçen yılın aynı ayına göre 6 milyon 969 bine düşen yabancı turist sayısı, ocak-temmuz döneminde ise geçen yıla kıyasla yüzde 2,1 azalarak 33 milyon 358 bin kişiye indi.
Turizm sezonunun en yüksek giriş yapılan ayındaki bu düşüş, yılsonu için hedeflenen 65 milyon turist sayısının tutmayacağını, oldukça gerisine kalınacağını gösteriyor. Her sezon ağustostan itibaren rutin olarak düşüşe geçen yabancı turist girişlerinin kalan 4 ayda 32 milyona ulaşması olanaksız görünüyor.
Bunun yanı sıra ocak-haziran döneminde 25,7 milyar dolar olan turizm gelirlerinin henüz kesinleşmeyen temmuz rakamları sonrası 30 milyar dolar olması bekleniyor. 2023’te 1086 dolar, 2024’te 1073 dolar olan yabancı turist başına harcama tutarı bakanlık verilerine göre 2025’te yaklaşık 80 dolar azalarak 990 dolara indi. Hem gelen turist sayısının azalması hem de düşüşe geçen turist başına harcama tutarı 2025 yılsonu için ilan edilen 64 milyar dolarlık turizm geliri hedefinin de gerçekleşmeyeceğinin göstergesi.
TÜİK enflasyonu 3,5, turizmde gıda, ulaşım, girdi enflasyonu yüzde 100’ün üstünde
TURSAB, TUROB vb. sektör örgütleri hazırladıkları raporlarda, bakanlığa ilettikleri taleplerde yüzde 33,5 oranındaki resmi TÜİK enflasyonuna karşılık tatil ve konaklama yerlerindeki gıda, yeme-içme, et-süt, sebze-meyve, elektrik-doğalgaz vb. girdi maliyetlerinde yüzde son bir yılda yüzde 100’ü aşan artışlar yaşandığını, son üç sezondaki girdi maliyet artışının gıdada yüzde 750-1200’e kadar çıktığını vurguluyor.
Buna karşılık döviz kurlarının baskılanması, yüksek faiz ve sıkı para politikaları sonrasında dolar ve eurodaki kur artışının bir yılda yüzde 35-40 arasında değiştiğine dikkat çekiliyor. Dolayısıyla turist sayısındaki gerilemede oda-geceleme-konaklama fiyatlarında yapılan artışlardan daha çok yeme-içme-ulaşım-restoran-alkollü içkideki olağanüstü fiyat artışları ve zamların etkili olduğu dile getiriliyor. Buna bağlı olarak da turizm tesislerinde pik ayda bile doluluk oranının yüzde 65-70 arasında kaldığı, rezervasyonların geçen yıl ve önceki yıla kıyasla azaldığı, Türkiye’nin ''pahalı ülke'' olarak etiketlendiği belirtiliyor.
Mevcut tabloda 2024 sonundaki 62 milyon turist, 60 milyar dolar gelir tutarının yakalanması bile büyük başarı olacak. Sektör temsilcileri ve örgütleri 2025’in ilan edilen hedefler açısından turizm için ‘kayıp yıl’ olacağını artık yüksek sesle dile getiriyor. 2026’nın kaybedilmemesi için bugünden ekonomi para-döviz kuru-faiz politikalarında, zam ve fiyat politikalarında, gıda ve alkollü içkilerde, seyahat ve ulaşım alanında ve nihayet turizm sektörünün ağır kredi borç yükünün hafifletilmesi, borçların yapılandırılması ve ucuz finansman sağlanması konusunda hızla yeni adımlar atılması gerekiyor.
