Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO), "Üretimden Satışlar" kriterine göre belirlenen Ege Bölgesi’nin en büyük 100 sanayi kuruluşunu açıkladı. Liste, EBSO tarafından düzenlenen basın toplantısıyla paylaşıldı. Toplantıya EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar başkanlık etti. Yorgancılar, 100 büyük firmanın açıklandığı toplantıda Türkiye ve dünya ekonomisindeki güncel gelişmeleri de değerlendirdi.
EBSO’nun her yıl düzenli olarak hazırladığı bu liste, bölge sanayisinin performansını ortaya koyarken firmalar için de önemli bir referans niteliği taşıyor. Başkan Yorgancılar, üretimden satışlara göre 2024 yılına ait en büyük 10 üyesini açıkladı. Listenin birinci sırasında, 224 milyar 226 milyon TL’lik üretimden satış rakamıyla STAR Rafineri A.Ş.-Aliağa Şubesi yer aldı. STAR Rafineri’yi 215 milyar 640 milyon TL ile TÜPRAŞ-İzmir Rafineri Müdürlüğü izlerken, üçüncü sırada 47 milyar 212 milyon TL ile Petkim A.Ş. yer aldı. İzmir Demir Çelik 36 milyar 507 milyon TL’lik üretimden satışla dördüncü sıraya yerleşti. Philip Morris 35 milyar 498 milyon TL ile beşinci, onu 23 milyar 538 milyon TL ile JTI Tütün Ürünleri takip etti. Sırasıyla, Abalıoğlu Yağ Sanayi ve Abalıoğlu Lezita, Kardemir Çelik Sanayi ve Ravago Petrokimya da listede yer aldı. Bazı firmaların üretimden satış rakamları ise gizli tutuldu.
Açıklanan verilere göre, 100 büyük firmanın üretimden satışları sektörel bazda incelendiğinde en yüksek payı kimyasal ve plastik ürünler sanayi aldı. Bu sektör, 567 milyar 203 milyon TL üretimden satış ile toplam içinde yüzde 53,8’lik paya ulaştı. Gıda sanayi 190 milyar 948 milyon TL’lik üretimden satışla ikinci sırada yer alırken, sektörün toplam içindeki payı yüzde 18,1 oldu. Demir-çelik, metal ve döküm sanayi ise 109 milyar 427 milyon TL ile üçüncü sıraya yerleşti ve yüzde 10,4’lük pay aldı.
Açıklanan dış ticaret verilerine göre, İzmir 2024 yılında 16 milyar 887 milyon dolarlık ihracat ve 12 milyar 524 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Bu verilere göre kentin net ihracatı 4 milyar 363 milyon dolar olarak kaydedildi.
“2024 yılı kayıp bir yıldı”
2024 yılını değerlendiren EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Yorgancılar, “Sanayi sektörü açısından 2024 yılı çok net olarak kayıp bir yıldı. Çünkü, küresel ekonomide büyümenin yavaş seyretmesi, Türkiye’nin geleneksel pazarlarındaki durgunluk, reel olarak değerlenen TL’nin de etkisiyle, ihracat olumsuz etkilenmiştir. 2024 yılı ihracatçılarımızın içeride mevzuat bariyerlerine ve kur baskısına takıldığı, dışarıda vize almada sorunlar yaşadığı bir yıl olmuştu. Dezenflasyonist sürece yönelik parasal sıkılaşma politikalarına odaklanılması, ekonominin yavaşlaması özellikle parasal sıkılaşma politikalarına odaklanılması, ekonominin yavaşlaması, özellikle sanayi üretim endeksi ve PMI verilerine son yılların en zayıf performansı olarak yansımıştır” dedi.
“Motivasyon açısından zorlu geçti”
Sanayi sektörünün 2024 yılı için kötü olmasının nedenlerine değinen Yorgancılar, “Yüksek oranda artan işgücü ve finansman maliyetler, yavaşlayan iç ve dış talep sanayi sektörünün 2 boyuttan da baskılanmasına neden olmuştur. Bu baskı karşısında; nakit akışı bozulan, kredi kullanımı zorlaşan sanayicinin, küresel pazarlarda rekabet gücü de zayıflamıştır. Sanayicinin katlandığı ağır tüm maliyetler ve fedakarlığa karşılık 2024 yılında mücadelede sınırlı bir başarı elde edilmiştir. Dolayısıyla 2024 yılı sadece üretim ve talep gibi teknik açıdan değil, motivasyon açısından da zorlu geçmiştir” diye konuştu.
“En başarısız performans”
2024 yılına dair özet değerlendirmede bulunan Yorgancılar, “Üretimden satışlar reel olarak gerilerken, maliyet kalemleri ise reel olarak artmıştır. Yani, enflasyonun gerisinde kalmıştır. 100 büyük firmanın ihracat performansı ülke ortalamasının altında kalmıştır. Üretimin ve ihracatın ithalata olan yüksek düzeydeki bağımlılığı devam etmektedir. Enflasyon düzeltmesi etkisi ile özkaynakların görünümünde iyileşme gözlenmiştir. Genel olarak; üretim maliyetlerinin kur ve enflasyonun çok üstünde artması, iç talepteki zayıflama, dış pazarda rekabet gücünün kaybedilmesi ve kısmi olarak enflasyon düzeltmesi zarar beyan eden firmaların sayısını artırmış, ilk defa karlılık oranları karlılık seyretmiştir. Firmalar mevcut kısıtlardan dolayı döviz riskini yönetmede, son yılların en başarısız performansı ile karşı karşıya kalmıştır” dedi.
