Geçen yıl eylülde yüzde 2,97 olan TÜFE’nin bu oranın üzerinde gelmesi, yılsonunda yüzde 30’un altında enflasyonu olanaksız hale getirecek. Başta Merkez Bankası olmak üzere anketlerde ağırlıkla yüzde 2,5-2,70 dolayında oluşan enflasyon beklentisinin geçen yılın yüzde 2,97’lik TÜFE oranının altında kalması ve hedeflerde sapma olmaması için TÜİK’in kuyumcu hassasiyetiyle hesap yapması gerekiyor.
İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) 2024 başında güncelleyip yenilediği 2023=100 bazlı yeni endeksinde eylül enflasyonu yüzde 3,19 olurken yıllık enflasyon yüzde 40,75’e yükseldi. İTO’nun İstanbul için hesapladığı ücretliler geçinme ve perakende fiyat artışları tüketici endeksinde eğitim harcamaları yüzde 24,26 oranında artarken, konut ve eğitim gruplarındaki yıllık artış yüzde 60’ı aştı. Konut ve kira harcamalarındaki yıllık enflasyon artışı yüzde 64,01, eğitim harcamalarında yüzde 62,54 oldu. İTO endeksine göre eylülde gıda enflasyonu yüzde 3,85, ulaşım yüzde 4,40 arttı.
TOBB çatısı altındaki Türkiye Ekonomi Politikaları Vakfı Gıda Fiyat Endeksi’ndeki (TEPAV-TEGE) eylül ayı gıda enflasyonu artışı ise yüzde 2,81 olarak açıklandı. TEPAV-TEGE’deki bu artış endeksin mart ayındaki yüzde 3,25’lik aylık gıda enflasyonundan bu yana son 6 ayın en yüksek oran. Endeksin yıllık gıda enflasyonu ise eylülde yüzde 31,5’a yükseldi.
Eylül’deki mutfak yangını hesabı: Yüzde 3,17, şimdi gözler TÜİK’in 'hassas' hesabında
Diğer yandan Türk-İş’in ‘Açlık ve Yoksulluk Sınırı’ dışında yıllardır hesapladığı ‘Aylık Mutfak Enflasyonu’ rakamları da İTO ile TEPAV-TEGE’nin yüksek gıda enflasyonu verileriyle örtüşüyor. AB ve OECD’deki en yüksek gıda enflasyonuna sahip Türkiye’de Türk-İş’in açıkladığı eylül ayı mutfak enflasyonu yüzde 3,17 oldu.
Okulların açılması, turfanda kış sebze-meyvelerinin raflarda yerini alması, rutine dönüşen haftalık akaryakıt zamlarıyla eğitim, gıda, ulaşımdaki fiyat artışlarının enflasyonu yukarı çekeceğini öngören Merkez Bankası, eylülde genel eğilimin dışında yukarı yönlü bir fiyat hareketinin söz konusu olabileceği endişesini dile getirmişti. Üç farklı kurumun 1 Ekim’de açıkladığı veriler Merkez Bankası ve ekonomi yönetiminin bu endişesini teyit eder nitelikte.
Dolayısıyla mevcut tabloda TÜİK’in açıklayacağı eylül TÜFE verisinin yüzde 3’e yakın gelmesi yüksek ihtimal. 2024 Eylül’ünde aylık yüzde 2,97 olan TÜFE dikkate alındığında TÜİK’in rakamı geçen yılın eylülüyle aynı düzeyde olsa bile OVP’de yüzde 28,5, Merkez Bankası 3’üncü enflasyon raporunda ise yüzde 25-29 olarak yenilenen yılsonu hedefinin tutması şimdiden güçleşti. Kaldı ki eylül TÜFE oranının yüzde 2,98-2,99 açıklanması durumunda Bakan Şimşek ve ekonomi yönetiminin yılsonu enflasyonunun yüzde 30’un altında kalacağı iddiaları tutarsız hale gelecek. Eylül verisinin açıklanmasıyla ağustosta yüzde 32,95 olan yıllık TÜFE’deki düşüşün durması ve yükselişe geçiş söz konusu olacak.
Kasım’da açıklanacak son Enflasyon Raporu'nda yıl sonu hedeflerinde artış ihtimali
Merkez Bankası’nın yüzde 24 olarak açıkladığı yıllık enflasyon ‘ara hedefi’ şimdiden anlamsız hale geldi. Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan kasımda 2025 yılı dördüncü Enflasyon Raporunu açıklayacak. Merkez Bankası toplantı takvimine göre kasımda PPK toplantısı ve faiz indirimi gündemde yok. Bu açıdan kasımda açıklanacak son enflasyon raporunda yeni bir hedef revizyonu ve yüzde 24’lük ara hedef ile yılsonu hedefinin yukarı çekilmesi kuvvetle muhtemel.
Kulislerde TÜİK’in ‘hassas’ bir hesaplamayla 3 Ekim’de yine İTO ve ENAG’dan oldukça düşük bir enflasyon açıklaması bekleniyor. Buna rağmen 11 Ekim’deki PPK toplantısında 250-300 puanlık bir faiz indirimi olanaksız görünüyor. Son toplantıda yüzde 40,5’a indirilen politika faizi için mevcut enflasyon tablosunda fazla bir indirim marjı kalmadı. Yılsonunda politika faizinin yüzde 35’lere kadar inmesini bekleyen iş dünyası açısından düş kırıklığı söz konusu. Dolayısıyla 11 Ekim’de 100-150 puanlık bir indirimle yetinilmesi ya da faiz indiriminin pas geçilerek aralık toplantısının beklenmesi öne çıkan iki seçenek.
