CHP’Lİ AŞKIN GENÇ’TEN OYAK’TA DİKKAT ÇEKEN ÖNERGE: “ÜYELERİN
BİRİKİMLERİYLE İLGİLİ KAYGILAR ARTIYOR”
CHP Kayseri Milletvekili ve Milli Savunma Komisyonu Üyesi Aşkın Genç, Türkiye
Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na sunduğu yazılı soru önergesiyle Ordu
Yardımlaşma Kurumu’nun (OYAK) işleyişine yönelik kapsamlı bir değerlendirme
yaptı. Genç, önergesinde yalnızca Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler’in yanıtlaması
istemiyle çok sayıda soruyu gündeme taşıdı.
NEMA ORANI REEL KAYBA İŞARET EDİYOR
Genç önergesinde, OYAK tarafından açıklanan nema oranlarının yıllık enflasyonun
gerisinde kalması konusuna ayrıldı. Genç, 2024 yılı için %55,2 olarak açıklanan
nema oranının aynı yılın ortalama enflasyon oranı olan %58,5’in altında kaldığını
belirtti. 2023’te ise OYAK nema oranı %77,1 olurken resmi TÜFE %65
seviyesindeydi. Bu tabloya rağmen reel getirinin ciddi şekilde azaldığını vurgulayan
Genç, “Son 5 yılda nema oranları, geçmişte olduğu gibi enflasyonun iki katı
seviyelerde değil, enflasyona denk veya altında seyretmektedir. Bu durum üyelerin
birikimlerinin korunamadığına işaret etmektedir” dedi.
Genç, üyelerin her ay maaşlarından yapılan düzenli kesintilere rağmen nemadan
yeterince faydalanamadıklarını, birikimlerini OYAK yerine farklı yatırım araçlarına
yönlendirselerdi daha fazla kazanç sağlayacaklarını söyledi. Bu gelişmelerin kurumun
finansal yönetimine dair soru işaretlerini artırdığını dile getirdi.
EMEKLİ ÜYELERİN TEMSİLİ VE MASRAFLARDAKİ EŞİTSİZLİK
Önergede yer alan bir diğer çarpıcı konu OYAK’ın yönetim yapısında emekli üyelerin
hiçbir şekilde temsil edilmemesi oldu. Yaklaşık 480 bin OYAK üyesinin %20’sini
oluşturan emekliler, kurumun toplam varlıklarının ise yaklaşık %50’sine denk gelen
birikime sahiptir. Buna rağmen Temsilciler Kurulu’nda ya da Genel Kurul’da temsil
edilmeyen emekli üyelerin, karar alma süreçlerinden tamamen dışlandığına dikkat
çekildi.
Ayrıca, emekli üyelerin nema getirilerinden yapılan masraf ve riziko kesintilerinin de
adil olmadığı belirtildi. Genç, “Bir emekli üye, muvazzaf üyeye kıyasla ortalama 30 kat
fazla idari masraf kesintisine maruz kalmakta, buna karşın ölüm yardımı gibi sosyal
desteklerde daha az pay almaktadır. Bu sistem, emeklileri finansal olarak
dezavantajlı hale getirmektedir” ifadelerini kullandı.
YATIRIMLAR VE SİYASİ YÖNLENDİRME İDDİALARI
Genç’in önergesinde OYAK’ın yatırım kararlarının bağımsız ekonomik analizlere
değil, zaman zaman siyasi yönlendirmelere göre alındığına dair iddialar da yer aldı.
Fındık ezmesi fabrikası ya da petrol dağıtım şirketi gibi OYAK’ın faaliyet alanı dışında
kalan bazı yatırımların, piyasadaki rasyonel gerekçelerle değil, hükümete yakın bazı
çevrelerin yönlendirmesiyle yapıldığı ileri sürüldü.
Ayrıca, bazı şirket varlıklarının değer tespitlerinde piyasa koşullarına uygun
hesaplamaların yapılmadığı ve düşük değerlemelerle nema tutarlarının aşağı
çekildiği öne sürüldü. Genç, bu uygulamaların üyelerin birikimlerini doğrudan
etkilediğini belirtti.
BAĞIŞLAR, YETKİ DEVRİ VE HESAP SORULAMAYAN YÖNETİCİLER
Soru önergesinde OYAK’ın dış bağış politikaları da tartışmaya açıldı. 2023 yılında
kurum tarafından yapılan 748 milyon TL’lik deprem bağışı, üyelerden alınan katkı
paylarından karşılandı. Ancak bu bağışın hangi kuruma yapıldığı, hangi kararla
onaylandığı ve üyelerin bu kararda bilgilendirilip bilgilendirilmediği kamuoyuyla
paylaşılmadı. Genç, bağış kararının Genel Kurul onayı olmaksızın alınmış olmasının,
kurum içi yetki devri uygulamalarının ne denli genişletildiğine örnek teşkil ettiğini
söyledi.
Ayrıca önergede, yöneticilerin usulsüzlük ya da kötü yönetim gibi gerekçelerle
neredeyse hiç sorumlu tutulmadığına dikkat çekildi. “Cezasızlık kültürü kuruma hakim
hale gelmiştir” ifadesiyle Genç, bu durumun hem mali disiplin hem de kurumsal itibar
açısından büyük risk taşıdığını belirtti.
BİLGİ EDİNME ENGELİ VE DEMOKRATİK TEMSİL SORUNU
OYAK üyelerinin kurumla ilgili detaylı bilgilere erişememesi de önergenin önemli
başlıklarından biri oldu. Genç, “Üyeler, şirket satışları, iştirak değerlemeleri, büyük
ölçekli yatırımlar gibi konularda bilgi alamamakta; yönetim ise ‘ticari sır’ gerekçesiyle
bu talepleri geri çevirmektedir. Üyeler kendi birikimlerinin ne şekilde değerlendirildiğini
bilememektedir” dedi.
Temsilciler Kurulu’nun seçim yöntemi de eleştiri konusu oldu. Genç, kurul üyelerinin
demokratik seçimle değil, yönetimin onay verdiği adaylar üzerinden belirlendiği ve
kurum yönetimine muhalif olabilecek adayların dışlandığı iddialarını gündeme taşıdı.
CHP’li Genç, Bakan Güler’in yanıtlaması istemiyle şu soruları yöneltti:
-OYAK’ın nema oranı nasıl belirlenmektedir ve neden enflasyon oranının altında
kalmaktadır?
-Emekli üyelerin yönetim organlarında temsil edilmemesinin hukuki dayanağı nedir?
-OYAK’ın son yıllarda yaptığı yatırımların karar süreçlerinde siyasi telkinlerin etkisi
olmuş mudur?
-Kurumun iştiraklerinin değerlemesi nasıl yapılmakta, bu değerlemeler nema
hesaplarına nasıl yansımaktadır?
-2023 yılında yapılan 748 milyon TL’lik bağış hangi kuruma yapılmıştır ve hangi
kurumsal karar süreci işletilmiştir?
-OYAK üyelerinin bilgi edinme taleplerinin sürekli olarak ‘ticari sır’ gerekçesiyle
reddedilmesi hukuki midir?
-OYAK yöneticileri hakkında herhangi bir denetim, disiplin süreci ya da yargı işlemi
başlatılmış mıdır?
-Temsilciler Kurulu seçimleri neden demokratik, şeffaf ve eşit katılıma açık bir şekilde
yapılmamaktadır?
Ayrıca önergede, OYAK yönetiminin aldığı stratejik kararların yetki devriyle dar bir
yönetici grubuna bırakılmasının denetimi imkansızlaştırdığına işaret edildi.
“OYAK GÜVEN TAZELEMEK ZORUNDADIR”
CHP’li Aşkın Genç, önergesinin sonunda OYAK’ın yeniden şeffaf, hesap verebilir ve
üye odaklı bir yapıya kavuşturulması gerektiğini vurguladı. “OYAK, siyasetin arka
bahçesi olamaz. Üyelerinin birikimlerini koruyan, onlara gerçek anlamda kazanç
sağlayan, demokratik ve şeffaf bir kurum haline gelmek zorundadır” ifadelerini
kullandı.
