CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde düzenlediği basın toplantısında Tarım ve Orman Bakanına yönelttiği sorular ve Bakan Yanıtını paylaştı. Gürer halk sağlığını tehdit eden gıda katkı maddeleri ve ithal ürün denetimleri konusunda açıklamalarda bulundu. Gürer ”Çin tuzu” olarak bilinen monosodyum glutamat (MSG) çocuklar yasaklansın “ dedi.
İTHAL EDİLEN ÜRÜNLER DAHİ İYİ KONTROL EDİLMELİ
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Türkiye’nin ihracat gıdalarında yaşanan sorunlara dikkat çekerken, ithal ürünlerdeki denetim eksikliğini eleştirdi.
Gürer, “Bildiğiniz gibi ülkemizden yurt dışına ihraç edilen ürünlerde pestisit ve aflatoksinle ilgili iadeler geliyor ve bu konuda karnemiz bozuk. Ama ithal ettiğimiz ürünlerle ilgili dünyanın farklı ülkelerinde iade olsa da Türkiye çok iade etmiyor,” diyerek denetim süreçlerindeki soruna dikkat çekti.
Özellikle son dönemde ithal patates tohumu gibi ürünlerde iadelerin başladığını ifade eden CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Son dönemlerde patates tohumuyla ilgili iadeler gerçekleşmeye başlasa da, tüketim ürünlerinde ve buna yönelik gıda ürünlerinde Türkiye çok iadesi olan bir ülke değil,” sözleriyle ithal gıdaların iç pazara yeterli denetimsiz biçimde girmesinin halk sağlığı açısından ciddi bir tehdit oluşturduğunu vurguladı.
Ceviz ve badem gibi yüksek fiyatlı ürünlerde yaşanan ithalat artışına da değinen Ömer Fethi Gürer, bu alandaki kontrol eksikliğine dikkat çekerek, “Cevizde, bademde başta olmak üzere farklı ülkeler iade işlemleri uyguladığı halde Türkiye’ye gelen tüm ürünler geç olarak denetleniyor,” dedi. Yakın zamanda yaşanan don olaylarının yerli üretimi olumsuz etkileyeceğini ve ithalatı daha da artıracağını belirten Gürer, yetkililere şu çağrıda bulundu:
“Bu son don olayında ceviz ve bademde de yaşanan olumsuzluklar ithalatı artıracak. Yetkilileri uyaralım, getirdikleri ceviz, badem olsun, en azından denetimini sağlasınlar. Çünkü fiyat olarak yüksek fiyatlarla satılıyor.”
BAĞIMLILIK YAPIYOR, SAĞLIK SORUNLARINA YOL AÇIYOR
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer,halk arasında "Çin tuzu" olarak bilinen monosodyum glutamatın (MSG) sağlık üzerindeki etkileri konusunda çarpıcı uyarılarda bulundu. Gürer, konu hakkında- Tarım ve Orman Bakanlığı’na yazılı soru önergesi verdiğini duyurdu.
Gürer, açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Çin tuzu: Bilimsel ismiyle monosodyum glutamat farklı ürünlerde kullanılıyor. Pakistan bu ürünü yasaklamış. Hindistan çocukların tükettiği hazır gıdalarda yasaklamış. Avrupa Birliği, hazır gıdalarda oranı %1’in altında olması kuralının yanında katı kurallar getirmiş. Amerika Birleşik Devletleri etikette açıkça yazılma zorunluluğu şart koşmuş.”
Monosodyum glutamatın sinir sistemi üzerinde olumsuz etkileri olduğunu bilim insanlarının uyarıları üzerinden vurgulayan CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Aşırı tüketim halinde baş ağrısı, migren, çarpıntı, yorgunluk yapan bu Çin tuzu ülkemizde ise kullanılmaya devam ediyor,” dedi. Gürer, lezzet artırıcı özelliği nedeniyle bağımlılık yapma potansiyeli bulunan bu katkı maddesinin özellikle çocuklar üzerinde olumsuz etkiler yarattığını belirtterek, “Çocuklar üzerinde etkileri, beyin gelişimi ve dikkat eksikliği gibi sorunlara yol açabilen bu Çin tuzu için Türkiye olarak biz ne yapıyoruz diye sordum,” diye konuştu.
MSG’nin özellikle hazır çorba, cips, işlenmiş gıdalar gibi hızlı tüketim ürünlerinde yoğun olarak kullanıldığını hatırlatan Gürer, bilimsel çalışmalara dayanan sağlık risklerine işaret etti:
“Bilimsel çalışmalara göre aşırı tüketimi; baş ağrısı, hipertansiyon, obezite, diyabet ve nörolojik rahatsızlıklarla ilişkilendirilmektedir.”
Türkiye’de obezite oranının %32 gibi yüksek bir seviyeye ulaştığını belirten CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, MSG’nin bu tabloya etkisinin araştırılıp araştırılmadığını da Bakanlığa yönelttiği sorular arasında gösterdi:
“Türkiye’de monosodyum glutamatın yaygın kullanımının bu durumda yeterince araştırması yapılmış mıdır ve halk sağlığı açısından yeterli önlemler alınmakta mıdır?”
Yasal mevzuat ve denetim süreçlerinde şeffaflık eksikliğine dikkat çeken Gürer, Türkiye’nin bu konuda Avrupa ülkelerine kıyasla geri kaldığını söyledi:
“Türkiye’de ise denetimi ve halk sağlığına etkileri hakkında kapsamlı bir yaklaşım eksikliği bulunmaktadır.”
Son 5 yılda yapılan denetimlerin içeriği, sonuçları ve cezai işlemler hakkında kamuoyuna yeterli bilginin sunulmadığını kaydeden Gürer, MSG kullanımının yıllık tüketim miktarları, özellikle çocuk ve gençler üzerindeki etkileri ve ekonomik boyutu hakkında da bilimsel verilerin açıklanmasını istedi:
“Cips başta olmak üzere çok üründe bu kullanılıyor. Sağlık üzerindeki olumsuz etkileri ile ilgili bilimsel bir raporun ellerinde olup olmadığını, halkı bilinçlendirmeye yönelik bu gibi ürünler için bakanlığın yaptığı ya da planladığı bir çalışmanın bulunup bulunmadığını sordum.”
DÜNYA YA YASAKLIYOR YA SIKI DENETİME TABİ TUTUYOR
CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Türkiye’de gıda ürünlerinde yaygın şekilde kullanılan monosodyum glutamata (Çin tuzu) karşı Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan gelen açıklamaların yetersizliğine dikkat çekerek, halk sağlığı adına daha sıkı denetim ve düzenleme çağrısında bulundu.
“Çünkü dünya bu konuda ciddi anlamda tartışıyor,” diyen Gürer, Çin tuzunun hazır çorbalardan fabrikasyon çiğ köftelere, şarküteri ürünlerinden restoranlardaki soslara kadar pek çok gıdada yaygın biçimde kullanıldığına dikkat çekti. Gürer, bu katkı maddesinin başta Türkiye Böbrek Vakfı olmak üzere çok sayıda bilim insanı tarafından da sakıncalı bulunduğunu hatırlattı:
“Yapmış oldukları açıklamalarda bu tuzun kullanılmaması çağrısını yapıyorlar. Türkiye Böbrek Vakfı Başkanının yaptığı açıklamalarda bundan kaçınılması gerektiğini ifade ediyor. Yine farklı bilim insanlarının bunun yasaklanması yönünde çağrıları var.”
Ömer Fethi Gürer, bu kadar uyarıya rağmen Bakanlık tarafından verilen yanıtta yalnızca mevzuattaki teknik bilgilerle yetinildiğini belirterek eleştirilerini sürdürdü:
“Türk Gıda Kodeksi’ne göre glutamik asit tuzlarının gıdalarda maksimum kullanım miktarı 10 gram/kilogram olarak belirlenmiştir. Komisyon bu katkının iyi üretim uygulamaları çerçevesinde kullanılmasına izin veriyor. Peki, denetim sonuçları ne oldu? Olumsuzluk var mı yok mu? Bunlara yanıt yok.”
Bakanlığın sunduğu verilerde son beş yılda 200 gıda numunesinin incelendiğini belirten Gürer, ancak bu analizlerin sonuçlarının kamuoyuyla şeffaf bir şekilde paylaşılmadığını söyledi. Etiketlerde katkı maddesi yazılmasının zorunlu olmasının yeterli olmadığını vurgulayan Gürer, şu uyarıyı yaptı:
“Ambalajlı ürünlerin çoğunda kullanılan katkı maddeleri, birden çok ürün tüketildiğinde olumsuzluğa dönüşüyor. Bugün bir ürün aldınız, kabul edilebilir sınırda katkı maddesi var. Ama o gün beş farklı ürün daha tükettiğinizde toplamda zararlı seviyeye ulaşabiliyorsunuz.”
Gıda güvenliğine dair genel tabloya da değinen CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, gıdalarla semptomlar arasında bilimsel bağ kuran araştırmaların yetersizliğine dikkat çekti:
“Bugün SMA da otizmin de ve farklı insan sağlığı üzerindeki olumsuzlukların da tükettiği gıdayla bir bağı var. Gerek tarım zehirlerinin, gerek aflatoksin dediğimiz maddelerin tüketici üzerindeki etkileri dünya genelinde binlerce, milyonlarca insanda görülüyor.”
İhracat ürünlerinde sık sık pestisit ve aflatoksin çıktığını, ancak aynı seride Türkiye’de satışta olan ürünlerde böyle bir denetim yapılmadığını ifade eden Gürer, Çin tuzu gibi ithal ve bağımlılık yapan katkı maddelerine karşı duyarlılığın artırılması gerektiğini söyledi:
“Bu Çin tuzu gibi ithal ettiğimiz, para ödediğimiz, çok farklı üründe kullanılan ve kullanıldığı kadar da bağımlılık yapan ithal ürünler konusunda hassasiyetin artması gerekiyor.”
Son olarak bakanlıktan gelen resmi yanıtın toplum sağlığını korumak açısından yeterli olmadığını vurgulayan Ömer Fethi Gürer, çağrısını yineledi:
“Pakistan’ın yasakladığı, Hindistan’ın sınırladığı, Avrupa Birliği’nin katı kurallar getirdiği, ABD’nin etiket zorunluluğu koyduğu Çin tuzu konusunda bizim bakanlık açıklaması tatmin edici değil.”
NE YEDİĞİMİZİ BİLMİYORUZ, SAĞLIĞIMIZLA OYNANIYOR
CHP Niğde Milletvekili Fethi Gürer, ithal gıda ürünlerine yönelik denetim yetersizliğine, GDO’lu yemlerin insan sağlığına etkilerinin araştırılmamasına ve Çin tuzunun (monosodyum glutamat) halen Türkiye’de yaygın olarak kullanılmasına tepki gösterdi.
“Ne yediğimizi, ne içtiğimizi bilmiyoruz dediğimizde tepki görüyoruz ama veriler ortada,” diyen Gürer, Avrupa Birliği tarafından reddedilen gıda ürünlerinin Türkiye’de neden aynı hassasiyetle denetlenmediğini sordu. Gürer, aynı seriden gelen ürünlerin AB’de reddedildiği hâlde Türkiye’de kabul görmesini sorguladı:
“Yurt dışında iade edilen ürünleri Türkiye bugüne kadar hiç iade etmemiş. Avrupa Birliği’nin reddettiği ürün Türkiye’de niye reddedilmiyor?”
Gürer, laboratuvarların varlığından söz edilse de, özellikle ihracat için hazırlanan ürünlerde pestisit ve aflatoksin tespitlerinin halen devam ettiğini vurguladı:
“2021 yılında yasak denilen tarım zehri, 2023’te yapılan denetimlerde yine ortaya çıktı. Demek ki bu zehir bir şekilde yine kullanılıyor. Denetimler yeterli değil.”
GDO’lu yemler ve ithal ürünler konusunda da uyarılarda bulunan Gürer, bu yemlerin tüketildiği hayvanlardan elde edilen ürünlerin insanlar üzerindeki etkisinin bilimsel olarak yeterince incelenmediğini söyledi:
“Yem ithal ediliyor, hayvan tüketiyor, sonra insan tüketiyor. Ama sonuç ne oluyor, bilen yok. Kaç bilim insanı ‘hiçbir etkisi yok’ diyebiliyor? Bakanlık bu konuda açıklama yapmalı.”
Organik ürün talebinin artmasına rağmen Türkiye’nin üretim kapasitesinin yetersiz olduğunu belirten Gürer, ithalata yönelimin arttığını ve bu ürünlerin GDO içerikleri açısından denetlenip denetlenmediğinin belirsiz olduğunu kaydetti:
“Türkiye’de GDO’lu ürün satışı yasak ama yem satışı serbest. İthal edilen ürünlerin içeriği ne kadar inceleniyor? Bu sorulara net cevaplar verilmeli.”
Çin tuzuna özel vurgu yapan Gürer, özellikle çocukların bu katkı maddesine karşı korunması gerektiğini dile getirdi:
“Çin tuzu yasaklanmalı. Yasaklanmayacaksa çocukların tükettiği ürünlerde tamamen kaldırılmalı, diğer ürünlerde ise bilimsel limitlerin altına çekilmeli. Çünkü bağımlılık yapıyor.”
Yerli kaynakların değerlendirilmesini de öneren Gürer, Çin tuzuna ihtiyaç olmadığını savundu:
“Kaya tuzlarımız var, yerli kaynaklarımız zengin. Rafine edildiğinde dünya standartlarında. Sağlık açısından tuzun da azaltılması gerektiğini söylüyoruz ama bir de başımıza Çin tuzunu çıkardılar.”
“Sağlığımızla oynanıyor, geleceğimizle oynanıyor,” diyen Ömer Fethi Gürer, mecliste bu konuda verdiği soru önergeleri ve araştırma taleplerini sürdüreceğini belirterek sözlerini şöyle tamamladı:
“Gıda olmazsa yaşam olmaz. Sağlıklı gıda alınamazsa insan gelişemez. Bu işin siyasi tarafı yok, bu hepimizin meselesi.”
