CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Nevşehir’de patates tarlasında üreticilerle bir araya gelerek, çiftçilerin sorunlarını dinledi. Gürer, patates üreticisinin yıllardır aynı girdapta olduğunu vurgularken, üreticiler ise maliyetin altında satış yaptıklarını, çözüm için kamunun devreye girmesi gerektiğini dile getirdi. Gürer, "Bu yıl da patates üreticisi, ürününün fiyatı ile girdi maliyetlerini karşılayamadı. Yazlık patatesten para kazanılamadı, kışlık patateste de kaygılar sürüyor. Ürün seçilip irileri alınıp geri kalanı çöp ve hayvan yemi oluyor. İnanılmaz bir israf ve akıl almaz bir çözümsüzlük ile üretici karşı karşıya. Çözümü var. İktidar seyrediyor. Üretici hububattan sonra en çok üretilen patates çöp olmaması için Cumhurbaşkanı TMO ya alım talimatı vermesini istiyorlar" dedi.
"Sattığımız üründen yarı yarıya zarar ediyoruz"
Yaşadıkları zararı ve çözüm beklentilerini anlatan çiftçi Adnan Yazıcı, "Maliyetimiz 8 lira olduğu halde şu anda bu fiyatın altında patates satıyoruz. Tonaj da bu yıl yüksek değil. Kuraklık ve sıcak nedeniyle girdi maliyetlerimiz çok arttı. Tohum maliyetlerimiz 22-23 liraya kadar çıkıyor. Gübre, elektrik, mazot maliyetleri de yüksek. Bu nedenle sattığımız üründen yarı yarıya zarar ediyoruz. önerim, tohumun Tarım Kredi aracılığıyla çiftçiye doğrudan satılması, aracı şirketlerin aradan çıkarılmasıdır. Gübre ve mazot desteği de üreticinin ektiği alan kadar ÇKS destekli olarak daha uygun fiyatla verilmelidir" ifadelerini kullandı.
"Sistem doğru yönetilmediği için sorunlar devam ediyor"
Gürer, Türkiye’de üretim rakamlarının yıllardır değişmemesine dikkati çekerek, şöyle konuştu:
"Ülkemizde 1999 yılında 6,5 milyon ton patates üretiliyordu. Nüfus 30 milyon arttı ama bugün hâlâ 6,5 milyon ton patates üretiliyor. Ancak patatesin yalnızca tüccar eliyle alınması ve kamunun devrede olmaması nedeniyle üretici her yıl sorun yaşıyor. Tarım Kredi Kooperatifi ve Toprak Mahsulleri Ofisi bu alıma dahil olmalıdır. Buğday, kayısı, fındık gibi ürünleri alan TMO patatesi de alabilir. Patates 6 ay depolanabildiği için alım yapılırsa piyasa dengelenebilir.
Çiftçiler, 'Biz aşırı fiyat istemiyoruz, girdi maliyetlerini karşılayacak bir fiyat olsun' diyorlar. Ancak tarlada maliyetin altında alınan patates raflarda 15-20 liraya satılıyor. Üretici para kazanamıyor, tüketici de pahalıya ürün alıyor. Sistem doğru yönetilmediği için sorunlar bitmiyor. Patatesin 30’a yakın kullanım alanı var. Katma değerli ürünlere dönüştürülebilir. Türkiye patateste önde geliyor ama ürünün önemli bir bölümü çöpe gidiyor. Bu milli servettir. Bakanlığa da defalarca iletildi. Çözüm gelmezse önümüzdeki yıllarda tıpkı geçmişte olduğu gibi Mısır’dan patates ithal etmek zorunda kalınabilir."
Çiftçi Soner Barut, ihracat ve zincir marketler konusunda yaşanan sorunlara değinerek, şunları kaydetti:
"Sorunlardan biri de ihracatın olmaması. İhracat için analiz raporu gibi bürokratik engeller öne sürülüyor. Oysa TMO veya Tarım Kredi patatesi alıp ihracatı doğrudan yapabilir. Bu çiftçi için önemli bir çözüm olur. Geçen yıl patates 18 liradan şirketlerden alındı, sonra 9 liraya yine aynı şirkete satıldı. Aradaki fark hazineye yansıtıldı. Bu da vatandaşın parasıyla karşılandı. Asıl çözüm ihracatın açılması ve piyasanın düzenlenmesidir. Bir diğer konu da zincir marketlerdir. Zincir marketler patatesi piyasasının yüzde 80’ini kontrol ediyor. Bunların halden doğrudan alım yapması ve taban fiyat uygulanması gerekir. Çünkü çiftçi maliyetin altında ürününü satarken, raflarda fiyat 15-20 liraya çıkıyor. yüzde 300’lük bir fark var."
Çiftçiler, üretimin devamlılığı için destek çağrısında bulunarak, "Biz üretimi kısarsak, üretici ezilirse devlet de zarar görür. Çünkü üretim olmadan ülke gelişmez. Bugün patatesi maliyetin altında satıyoruz. Kilogram maliyeti 8 lira iken altında fiyatla ürün satılıyor. Bu vahim bir durumdur. Ayrıca patatesin bir bölümü kalite nedeniyle seçilip tarlada kalıyor. En az yüzde 30-40 fire oluyor. Bu da maliyete olumsuz yansıyor" dedi.
