ABD'nin, İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırısından sonra Tahran'ın vereceği yanıt beklenirken, ABD Başkanı Donald Trump, İran’da “yönetim değişikliği” fikrini gündeme getirdi. İran ve İsrail ise karşılıklı hava ve füze saldırıları düzenledi.
İran, çok sayıda ülkenin “itidal ve diplomasiye dönüş” çağrılarına rağmen ABD'nin üç nükleer tesislerine saldırı düzenlemesinin ardından “kendini savunacağını” bildirdi.
ABD’nin planı “İran’da rejim değişikliği” gerçekleştirmek mi?
ABD Başkanı Donald Trump, dün Truth Social platformunda yaptığı bir paylaşımda, İran'da rejim değişikliği fikrini gündeme getirdi, "'Rejim Değişikliği' terimini kullanmak siyaseten doğru değil, ancak mevcut İran Rejimi, İran’ı yeniden büyük yapamıyorsa, neden bir rejim değişikliği olmasın" diye yazdı. Trump'ın paylaşımı, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance ve Savunma Bakanı Pete Hegseth de dahil olmak üzere yönetimindeki yetkililerin, "İran hükümetini devirmek için çalışmadıklarını" vurgulamalarının ardından geldi.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, dün "ABD'nin nihai hedefinin İran'da rejim değişikliği olmadığını" belirterek, Washington’un, Tahran’la müzakereye hazır olduğunu, teklifin hala geçerliliğini koruduğunu söyledi.
Batı medyasında yer alan haberlere göre, İsrailli yetkililer de katı Şii Müslüman din adamlarını devirmek istediklerini giderek daha fazla dile getiriyor.
Trump: “İran'daki tüm nükleer tesislere muazzam zarar verildi”
ABD Başkanı Donald Trump, Truth Social isimli sosyal medya platformunda ayrıca nükleer tesis saldırılarına ilişkin, "İran'daki tüm nükleer tesislere muazzam zarar verildi. En büyük hasar, yer seviyesinin çok altında gerçekleşti. Tam isabet" diye yazdı.
ABD Genelkurmay Başkanı General Dan Caine de gazetecilere yaptığı açıklamada, “ABD'nin İran'ın üç nükleer tesisine karşı sığınak delici bombalar da dahil olmak üzere 75 hassas güdümlü mühimmat ve iki düzineden fazla Tomahawk füzesi fırlattığını” söyledi. Caine, ABD ordusunun Irak ve Suriye de dahil olmak üzere bölgedeki askerlerinin korumasını arttırdığını bildirdi.
UAEA: “ABD saldırılarının ardından tesis dışı radyasyon seviyelerinde herhangi bir artış rapor edilmedi”
Birleşmiş Milletler (BM) nükleer gözlemcisi Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), “ABD saldırılarının ardından tesis dışı radyasyon seviyelerinde herhangi bir artış rapor edilmediğini” bildirdi. UAEA Direktörü Rafael Grossi, ABD merkezli televizyon kanalı CNN'e yaptığı açıklamada, yeraltında meydana gelen hasarı değerlendirmenin henüz mümkün olmadığını belirtti.
Fordo'daki zenginleştirilmiş uranyumun çoğu, “başka bir yere taşındı” iddiası
Batı medyasına konuşan üst düzey bir İranlı kaynak, Fordo'daki yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyumun çoğunun saldırıdan önce başka bir yere taşındığını ileri sürdü ancak bu iddia, henüz teyitlenmedi.
“Nükleer programının barışçıl amaçlar dışında olduğuna” ilişkin suçlamaları reddeden Tahran, ABD saldırısının ardından İsrail'e bir füze yayını göndererek, çok sayıda kişinin yaralanmasına ve Tel Aviv'deki binaların yıkılmasına neden oldu.
İran, ABD üslerini hedef almak ya da Hürmüz Boğazı'ndan geçen küresel petrol sevkiyatını durdurmak gibi ana misilleme tehditleri konusunda henüz fiili olarak harekete geçmedi. Ancak İran parlamentosu, İran'ın Umman ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile paylaştığı boğazın kapatılmasına yönelik bir hamleyi onayladı. İran merkezli televizyon kanalı Press TV, “böyle bir hamlenin İran'ın Ruhani Lideri Ayetullah Ali Hamaney'in atadığı bir kişi tarafından yönetilen Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi'nin onayını gerektireceğini” belirtti.
ABD ve Batı medyasında yer alan haberlere göre, Hürmüz Boğazı’nı kapatmak, küresel petrol fiyatlarını fırlatabilir, dünya ekonomisini sarsabilir ve ABD Donanması'nın Körfez'de bulunan Beşinci Filosu ile çatışmaya davetiye çıkarabilir.
Rubio: “Çin, İran'ı boğazı kapatmaması için teşvik etmeli”
ABD Dışişleri Bakanı Rubio, ABD merkezli televizyon kanalı Fox News'te yayınlanan “Sunday Morning Futures with Maria Bartiromo” programında, Hürmüz Boğazı'nın kapatılmasına ilişkin, “bunun korkunç bir hata olacağını” söyleyerek, Çin'i, İran'ı boğazı kapatmaması için teşvik etmeye çağırdı. Rubio, "Eğer bunu yaparlarsa bu onlar için ekonomik intihar olur. Bununla başa çıkmak için seçeneklerimiz var ama diğer ülkeler de buna bakmalı. Diğer ülkelerin ekonomilerine bizimkinden çok daha fazla zarar verir" dedi.
İran ve İsrail’in karşılıklı saldırıları devam ediyor
İsrail ordusu, dün yaptığı açıklamada, yaklaşık 20 jetin gece boyunca İran'ın batısındaki ve Tahran'daki askeri hedeflere yönelik bir saldırı dalgası gerçekleştirdiğini bildirdi. İran'ın batısındaki Kirmanşah'ta füze ve radar altyapısının hedef alındığı, Tahran'da ise karadan havaya bir füze rampasının vurulduğu belirtildi.
Petrol fiyatlarında rekor artış
Petrol fiyatları, dün ocak ayından bu yana en yüksek seviyesine çıktı. Brent tipi ham petrolün varil fiyatı, TSİ 08.03 itibarıyla 1,52 dolar ( yüzde 1,97) artışla 78,53 dolara yükseldi. ABD menşeli West Texas Intermediate (WTI) ham petrolü ise 1,51 dolar (yüzde 2,04) değer kazanarak varil başına 75,35 dolara çıktı.
